VIÊM MŨI DỊ ỨNG THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN - Ánh An Healthcare

Viêm mũi dị ứng là căn bệnh phổ biến mà nhiều người gặp phải (khoảng 10-30% dân số thế giới – theo Học viện Dị ứng, Hen suyễn & Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI)). Căn bệnh này tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, gây khó chịu và mệt mỏi cho người bệnh.

QUAN NIỆM Y HỌC HIỆN ĐẠI VỀ VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Viêm mũi dị ứng là tình trạng mũi bị kích thích và viêm không phải do virus, vi khuẩn mà đến từ các tác nhân môi trường như phấn hoa, lông động vật, lông sâu, bướm, khói bụi, mạt nhà.

TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Triệu chứng bệnh theo chu kỳ

Các triệu chứng thường bệnh xuất hiện vào đầu mùa lạnh hoặc mùa nóng, khiến người bệnh cảm thấy ngứa mũi, hắt hơi liên tục, đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt, chảy nước mũi nhiều, dịch nhầy trong. Ngoài ra người bệnh còn có các biểu hiện như rát bỏng ở kết mạc, vòm họng, uể oải, mệt mỏi, nặng đầu.

Các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài ngày đến một tuần rồi khỏi và cứ đúng vào giai đoạn đó thì bệnh lại tái phát, có khi kéo dài trong nhiều năm gây ra thoái hóa, phù nề niêm mạc mũi, nghẹt mũi, phì đại cuốn mũi,…

Triệu chứng bệnh không theo chu kỳ

Tình trạng thường gặp nhất với các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi, chảy mũi khi vừa thức dậy vào buổi sáng, giảm dần trong ngày nhưng lại tái phát khi tiếp xúc với bụi hay môi trường lạnh.

Ban đầu nước mũi trong suốt nhưng càng về sau thì càng đặc lại, chảy thành từng đợt, nặng hơn thì có thể hắt hơi liên tục trong nhiều giờ liền, gây ra tình trạng tiết dịch ứ đọng trong vòm họng nên người bệnh thường phải khạc nhổ làm tổn thương niêm mạc mũi họng. Ngoài ra, người bệnh thường xuyên phải thở bằng miệng do nghẹt mũi nên rất dễ bị viêm họng, viêm thanh quản.

CÁC KIỂU VIÊM MŨI DỊ ỨNG THƯỜNG GẶP

Viêm mũi dị ứng theo mùa (thời tiết)

Yếu tố gây bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết thường gặp nhất là từ các loại nấm mốc, phấn hoa đặc biệt phát triển khi giao mùa. Một người có thể bị dị ứng với một hoặc nhiều loại phấn hoa.

Viêm mũi dị ứng lâu năm

Người bị viêm mũi dị ứng lâu năm chủ yếu do tiếp xúc bụi bẩn trong nhà hay ngoài trời, lông chó mèo, gián, mọt và các loài gặm nhấm trong nhà,…

Viêm mũi dị ứng không thường xuyên

Bệnh lý này chỉ xuất hiện khi người bệnh có tiếp xúc với phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc. Khi hết tiếp xúc thì triệu chứng bệnh cũng biến mất. Một số trường hợp có thể bị dị ứng với thức ăn, gây ra các biểu hiện như nổi mề đay, tiêu chảy, đau bụng,

Viêm mũi dị ứng nghề nghiệp

Một số người phải làm việc ở những nơi có chứa các tác nhân gây dị ứng như hóa chất, bụi gỗ, bụi phấn, lông thú, kim loại, lông thú… cũng có thể mắc bệnh viêm mũi dị ứng.

ĐỐI TƯỢNG CỦA BỆNH VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Bất cứ ai cũng có thể bị viêm mũi dị ứng nhưng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu người trong gia đình có tiền sử dị ứng. Ngoài ra, người mắc bệnh chàm da hoặc hen suyễn cũng thuộc nhóm nguy cơ này.

Các yếu tố có thể làm kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm bệnh viêm mũi dị ứng bao gồm: hóa chất, thời tiết lạnh, độ ẩm cao, ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, nước hoa, phấn hoa, bụi bẩn,…

NGUYÊN NHÂN BỆNH VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Các yếu tố gây viêm mũi dị ứng tiềm ẩn ở mọi nơi nên chứng bệnh này rất dễ tái phát. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, những người thường xuyên xịt rửa mũi thì các triệu chứng thường giảm nhẹ hơn.

Các chất gây dị ứng trong nhà

Các tác nhân tồn tại trong không gian sinh hoạt có thể kể đến như: bụi, lông chó mèo, lông vải từ quần áo, chăn mền, nước hoa, mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng, nước xả vải, mùi thức ăn, nấm mốc.

Các chất gây dị ứng trong không khí

Trong không khí có chứa những tác nhân gây bệnh, bao gồm: phấn hoa, lông sâu, bướm, bụi lúa trong mùa gặt, khói, bụi, mùi rác thải, gió, không khí lạnh, mưa,…

Các chất gây dị ứng nghề nghiệp

Môi trường làm việc cũng là nơi chứa nhiều tác nhân ảnh hưởng đến mũi của bạn: bụi phấn ở trường học, hóa chất trong các nhà máy, sợi vải trong các xưởng may, lông động vật trong các lò giết mổ, khói hương nhang trong các đền chùa, bụi xi măng trong các nhà máy vật liệu, bụi gỗ trong các xưởng mộc…

BIẾN CHỨNG CỦA VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

Thoái hóa niêm mạc mũi, phù nề gây nghẹt mũi
Các cuốn mũi bị quá phát xen kẽ thoái hóa polyp
Viêm loét vùng tiền đình mũ
Viêm họng, viêm phế quản, viêm xoang, viêm tai giữa

Đối với biến chứng viêm phế quản có thể gây nguy hiểm cho trẻ nhỏ nếu không được điều trị kịp thời. Viêm phế quản có thể lan xuống phổi gây viêm phổi, suy hô hấp, đe dọa tính mạng của trẻ.

ĐIỀU TRỊ VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Nếu bệnh viêm mũi dị ứng làm bạn khó chịu, hãy đến gặp Bác sĩ để được chỉ định dùng các loại thuốc kháng histamin. Lưu ý, nên uống thuốc theo chỉ định của Bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị cao.

Ngoài ra, có thể dùng thuốc nhỏ mắt và thuốc xịt mũi để giảm ngứa và các triệu chứng liên quan đến dị ứng khác trong thời gian ngắn (theo chỉ định của bác sĩ).

Bên cạnh sử dụng các phương pháp y tế để điều trị bệnh viêm mũi dị ứng, thay đổi môi trường sống cũng là việc làm cần thiết để hỗ trợ điều trị bệnh:

Nếu dị ứng theo mùa hoặc phấn hoa: nên tránh xa những nơi có nhiều cây cối, dùng máy hút ẩm hoặc bộ lọc không khí dạng hạt giúp kiểm soát dị ứng khi ở trong nhà.
Nếu dị ứng với bụi, mạt nhà: giặt tấm trải giường và chăn mền bằng nước nóng trên 55 độ C để loại bỏ bớt bụi.
Nếu dị ứng với các tác nhân ở nơi làm việc: đeo khẩu trang khi làm việc, vệ sinh văn phòng, vệ sinh máy lạnh,…

3 CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng chủ yếu đến từ các tác nhân bên ngoài, vì vậy việc bảo vệ bản thân khỏi chúng sẽ giúp hạn chế nhiễm bệnh. Dưới đây là 3 biện pháp giúp phòng ngừa viêm mũi dị ứng.

Tăng cường miễn dịch: khi miễn dịch yếu, cơ thể rất dễ bị dị ứng. Do đó, tăng cường hệ miễn dịch là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể tránh khỏi viêm mũi dị ứng.
Tránh xa các tác nhân gây dị ứng: khi biết bản thân bị dị ứng với chất gì, hãy cố gắng tránh tiếp xúc với chất đó. Đeo khẩu trang trong vùng có nguy cơ xuất hiện các chất gây dị ứng là biện pháp phòng vệ tốt cho người bệnh.
Bảo vệ tai mũi họng: tai – mũi – họng là một hệ thống thông với nhau, nên bảo vệ vùng tai và họng tốt sẽ giúp mũi khỏe mạnh để giảm bớt nguy cơ bị viêm mũi dị ứng nặng hơn.

QUAN NIỆM Y HỌC CỔ TRUYỀN VỀ VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Bệnh học Y học cổ truyền chưa có bệnh danh liên quan đến bệnh lý “Viêm mũi dị ứng”, nhưng dựa theo các triệu chứng viêm mũi dị ứng của Y học hiện đại thì các biểu hiện của bệnh lý này được mô tả trong các nhóm chứng: Cảm mạo và Tỵ chứng thuộc loại bệnh chứng Ngũ Quan (Nhãn, Nhĩ, Tỵ, Hầu) của YHCT.

ĐỊNH NGHĨA

Theo từ điển YHCT, có các định nghĩa về chứng liên quan đến Tỵ như sau:

Tỵ uyên (uyên là nước sâu, vực sâu): chứng bệnh có biểu hiện triệu chứng: tắc mũi, chảy nước mũi như suối không ngừng, màu đục hoặc vàng đặc như mủ, mùi tanh – thối, kèm theo đau đầu, chóng mặt, hay quên. Nguyên nhân do ngoại cảm phong hàn, hoặc nhiệt kết ở Can kinh, hoặc Đởm di nhiệt ở Não, hoặc kiêm khí hư gây ra.
Não Lậu (chứng Tỵ uyên nặng hơn ): mũi chảy nước vàng, mùi thối, đau đầu, chóng mặt hay quên.
Tỵ lậu (lậu là nhỏ giọt, dò, dột, thủng ): có các triệu chứng như chảy mũi trong, nghẹt mũi, ngứa mũi, hắt hơi, rêu lưỡi trắng trơn mỏng, chất lưỡi nhợt, mạch phù, do ngoại cảm phong hàn nên Phế khí không thông. Nguyên nhân do lỗ mũi bị lở ngứa không chữa hoặc do tiên thiên bất túc . Tỵ lậu là chứng phù hợp nhất với bệnh cảnh viêm mũi dị ứng..
Tỵ cừu (cừu là tắc mũi, nghẹt mũi): tắc mũi, Chảy nước mũi trong, luôn hắt hơi khi trời lạnh do Phế khí hư, vệ khí mất sự củng cố phối hợp cảm Phong hàn.
Cảm mạo: do phong tà bệnh độc xâm nhập vào cơ thể mà gây bệnh, thường có phân ra phong hàn, phong nhiệt.

ĐIỀU TRỊ VIÊM MŨI DỊ ỨNG THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN

Nguyên tắc điều trị chung:

Điều trị theo chứng bệnh: thông khiếu mũi, giảm nghẹt mũi, sổ mũi.

Điều trị theo gốc bệnh: bồi dưỡng chính khí, nâng tổng trạng.

Mũi tắc do Phế khí không thông: Tuyên thông Phế khí
Mũi chảy nước trong, loãng do Phong hàn phạm Phế: Phát tán Phong hàn.
Mũi chảy nước trắng, đặc do Phong nhiệt phạm Phế: Phát tán Phong nhiệt.
Mũi chảy nước lâu ngày do Phế khí hư: ôn Phế khí, kiện Tỳ khí.

Điều trị cụ thể

Không dùng thuốc

Sử dụng thủ thuật day ấn huyệt điều trị viêm mũi dị ứng.

Day ấn huyệt Ấn đường: dùng ngón tay cái hoặc ngón tay trỏ day bấm huyệt ấn đường trong 2 phút với một lực vừa phải sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt Ấn đường: trên đường thẳng nối 2 đầu lông mày, tìm điểm chính giữa thẳng sống mũi lên.
Day ấn huyệt Nghinh hương: dùng hai ngón tay trỏ day bấm huyệt Nghinh hương trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt Nghinh hương: giao điểm giữa chân cánh mũi kéo ra tới nếp mũi miệng. Đây là một trong những huyệt chuyên trị các bệnh lý của mũi.
Day ấn huyệt Tỵ thông: gấp ngón tay cái, dùng mặt lưng của khớp giữa đốt 1 và đốt 2 day ấn huyệt Tỵ thông trong 2 phút sao cho tại chỗ nóng lên là được. Vị trí huyệt Tỵ thông: hay còn gọi là huyệt Thượng nghinh hương, ở chỗ tận cùng mút rãnh trên của nếp mũi má.

Dùng thuốc

Có 2 cách điều trị viêm mũi dị ứng bằng thuốc:

Tại chỗ: nhỏ, xịt các dạng thuốc từ thảo dược như Đại bi, Cỏ ngũ sắc
Toàn thân: dùng đường uống cũng có những bài thuốc cổ phương như Tân di tán, Thương nhĩ tử tán, Thông khiếu thang