Khoảng 73% người thoái hóa khớp ở độ tuổi trên 55 tuổi, xảy ra ở cả hai giới, tuy nhiên tỷ lên ở nữ cao hơn nam (60% nữ). Thoái hóa khớp ít tiến triển trước 40 tuổi nhưng hiện nay đang có xu hướng trẻ hóa dần (từ 20 tuổi), đặc biệt ở phụ nữ.
Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý thường gặp của khớp, bệnh lý này diễn tiến tăng dần theo tuổi gây tổn thương khớp, tình trạng đau khớp, ảnh hưởng vận động và có thể dẫn tới biến dạng khớp, tàn tật.
Vị trí tổn thương thường ở các khớp động. Loại khớp bị thoái hóa tỉ lệ thuận với mức độ và thời gian chịu tải trọng của khớp, chính vì vậy, tỷ lệ thoái hóa khớp xảy ra nhiều ở cột sống thắt lưng, cổ và gối, sau đó tới khớp hông, khớp bàn tay, bàn chân và các khớp khác.
Tổn thương cơ bản của thoái hóa khớp là tổn thương sụn khớp. Quá trình tổn thương xảy ra theo 3 giai đoạn: sự bào mòn cơ học, thoái hóa cấu trúc và viêm khớp.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp
Nguyên nhân chính gây thoái hóa khớp là do quá trình lão hóa của sụn và các tổ chức quanh khớp như dây chằng, bao khớp, cơ,… kết hợp với yếu tố cơ địa (gene), tình trạng hoạt động quá mức, chịu áp lực quá tải kéo dài của sụn khớp và các tổ chức quanh khớp.
Sun khớp có vai trò tạo sự trơn láng trên bề mặt khớp, cùng với dịch khớp giúp hai bề mặt của khớp không bị cọ sát vào nhau khi vận động, khi chịu lực; làm phân tán sự tập trung của các stress, bảo vệ đầu xương khỏi bị tổn thương khi khớp chịu lực.
Khi sụn thoái hóa sẽ có màu vàng nhạt, mất tính đàn hồi, mỏng, khô, gồ ghề, nứt,loét, mất dần tổ chức sụn và khi tổn thương nặng sun mất đi nhiều làm trơ ra các đầu xương dưới sụn. Các đầu xương dưới sụn không còn được bảo vệ bởi sụn sẽ ma sát vào nhau khi cử động gây ra triệu chứng đau và tổn thương xương.
Các yếu tố nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ thoái hóa khớp:
- Độ tuổi: khoảng 40, đặc biệt sau tuổi mãn kinh (đối với nữ).
- Các dị dạng bẩm sinh: gù, vẹo cột sống, tật chân khoèo,…
- Béo phì: làm tăng lực tỳ đè kéo dài lên sụn khớp và đĩa đệm cột sống.
- Đặc tính nghề nghiệp phải khiêng vác nặng hoặc cúi lâu một tư thế.
- Thói quen xấu trong sinh hoạt (ngồi chồm hổm, cúi lưng khiêng đồ vật, ngồi sai tư thế,…).
- Rối loạn nội tiết tố.
Triệu chứng của thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp gây đau mạn tính vùng khớp thoái hóa, đau kiểu cơ học, âm ỉ, kéo dài, diễn tiến từng đợt tăng rồi giảm rồi lại bình thường, và càng ngày càng tăng dần.
Cơn đau khớp sẽ tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi, ban ngày đau nhiều hơn ban đêm, thường kèm cứng khớp (≤ 30 phút), cử động khớp nghe tiếng lục cục.
Thoái hóa khớp không gây ra sưng nóng đỏ các khớp hay các triệu chứng toàn thân như sốt, sụt cân, mệt mỏi, thiếu máu. Trong những trường hợp nặng có thể gây chèn ép các rễ thần kinh ở cột sống gây đau, tê và giảm cảm giác vùng rễ thần kinh chi phối.
Ngoài ra những triệu chứng như: gù, vẹo cột sống, hẹp ống sống, yếu cơ, biến dạng khớp, tràn dịch khớp gối,… làm hạn chế vận động khớp, ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt và công việc.
ĐIỀU TRỊ THOÁI HÓA KHỚP BẰNG VẬT LÝ TRỊ LIỆU
Điện trị liệu
Giảm đau, giảm co thắt, tăng sự tuần hoàn, chuyển hóa, giảm phù nề, tăng cường miễn dịch- dịch thể và tế bào, giúp giảm viêm.
Siêu âm trị liệu
Tăng tuần hoàn máu cục bộ do tăng nhiệt độ, tăng tính thấm của mạch máu và tổ chức, làm giãn cơ, giảm đau do kích kích các thụ thể thần kinh, tăng tính hấp thu dịch nề, tăng trao đổi chất, tăng dinh dưỡng và tái sinh tổ chức.
Sóng xung kích
- Kích thích quá trình sửa chữa và tái tạo mô: kích thích quá trình tái tạo mạch máu, cải thiện tình trạng cấp máu tại khu vực tổn thương tạo thuận lợi cho quá trình tái tạo mô.
- Tăng cường sản xuất collagen cho quá trình sửa chữa cho các cấu trúc bị hư hỏng.
- Làm giảm đau, ức chế sự co cơ, tăng cường phân tán chất trung gian dẫn truyền giảm đau.
- Phục hồi vận động do làm tan sự vôi hóa của các nguyên bào sợi.
